Sektor pozabankowy

Rynek funduszy inwestycyjnych

W 2017 roku aktywa krajowych funduszy inwestycyjnych wzrosły o 19,5 mld PLN (+7,5%) do 278,6 mld PLN. Sytuację na rynku funduszy inwestycyjnych w 2017 roku kształtowała korzystna koniunktura na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW), spadek rentowności polskich obligacji skarbowych, niskie oprocentowanie lokat bankowych oraz zmiany w otoczeniu regulacyjnym.

W 2017 roku większość głównych segmentów rynku funduszy detalicznych realizowało roczne stopy zwrotu przewyższające średnie oprocentowanie nowych, terminowych depozytów bankowych gospodarstw domowych. Wpływało to na atrakcyjność rynku funduszy inwestycyjnych, jako alternatywy dla lokowania oszczędności na rynku bankowym i tym samym na wzrost udziału funduszy inwestycyjnych w strukturze oszczędności gospodarstw domowych.

Przyrost aktywów funduszy inwestycyjnych w 2017 roku był rezultatem przede wszystkim silnego napływu netto środków osób fizycznych (+17,0 mld PLN wobec +5,0 mld PLN w 2016 roku) oraz odpływu netto środków pozostałych inwestorów ( 4,6 mld PLN), co w dużym stopniu było determinowane zmianami regulacyjnymi wpływającymi na spadek atrakcyjności rynku FIZ dla inwestorów. Znaczący udział we wzroście aktywów rynku funduszy inwestycyjnych miał również dodatni wynik zarządzania (+6,9 mld PLN).

Rynek otwartych funduszy emerytalnych

W 2017 roku aktywa Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE) wzrosły o 17% (26,1 mld PLN) do 179,5 mld PLN, wobec wzrostu o 9,2% (+12,9 mld PLN) w 2016 roku. W 2017 roku był kontynuowany spadek liczby uczestników OFE (-322 tys. do 16,1 mln).

Rynek OFE pozostawał pod wpływem: niepewności co do warunków, w jakich będą funkcjonować w przyszłości, poprawy sytuacji na rynku pracy, zmian regulacyjnych (m.in. zmiana struktury portfela inwestycyjnego OFE) oraz poprawy koniunktury na GPW (indeks WIG wzrósł o 23,2% r/r).

W strukturze aktywów OFE nadal pozycję dominującą stanowiły akcje (85% na koniec 2017 roku wobec ok. 83% na koniec 2016 roku).

Rynek leasingowy

W 2017 roku był kontynuowany pozytywny trend rozwoju rynku leasingu (piąty rok z rzędu). Rynek utrzymał się na ścieżce dwucyfrowego wzrostu, mimo lekkiego wyhamowania.

Zgodnie z danymi Związku Polskiego Leasingu wartość aktywów sfinansowanych przez firmy leasingowe wzrosła o 15,7% r/r osiągając poziom 67,8 mld PLN (wobec wzrostu o 17,7% w 2016 roku). Leasing obok kredytu inwestycyjnego stanowił drugie najważniejsze zewnętrzne źródło finansowania inwestycji. Na koniec 2017 roku całkowita wartość aktywnego portfela leasingu wzrosła do 119,3 mld PLN wobec bankowych kredytów inwestycyjnych w wysokości 127 mld PLN. Rozwój rynku leasingu był wspierany przyspieszonym tempem wzrostu gospodarczego w Polsce i poprawiającą się koniunkturą w krajach strefy euro.

Główną grupą klientów firm leasingowych były mikrofirmy oraz małe i średnie przedsiębiorstwa o obrotach do 20 mln PLN. Stanowiły one ponad 71% klientów firm leasingowych.

Największy pozytywny wpływ na rozwój rynku leasingu miał leasing pojazdów lekkich, głównie samochodów osobowych. Wartość sfinansowanych aktywów w tym segmencie wzrosła do 30,5 mld PLN (+22% r/r), co stanowiło 45% łącznego finansowania udzielonego przez firmy leasingowe. Wsparciem dla rozwoju tego segmentu był silny krajowy popyt konsumpcyjny stymulowany przez wzrost zatrudnienia i płac oraz dobre nastroje konsumentów.

Drugim, silnie rozwijającym się segmentem rynku był leasing maszyn i urządzeń. Łączna wartość nowych kontraktów w tym sektorze wyniosła 17,6 mld PLN (+20% r/r). Wysokiej dynamice wzrostu tego segmentu sprzyjała m.in. niska baza odniesienia z poprzedniego roku związana z ograniczonymi inwestycjami firm. Najsilniej w tym segmencie rozwijał się leasing maszyn rolniczych (+45% r/r).

Leasing pojazdów ciężkich, trzeci największy segment rynku leasingu, rozwijał się w znacznie niższym tempie niż wyżej opisane segmenty. Wartość nowych kontraktów wyniosła 17,5 mld PLN i była o +2,3% wyższa niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Niemniej jednak w poszczególnych kwartałach 2017 roku była widoczna systematyczna poprawa rocznego tempa wzrostu tego segmentu, czemu sprzyjało poprawiające się tempo wzrostu gospodarczego w strefie euro, wymiana używanego taboru na nowe pojazdy z normą Euro 6, a także uruchamianie projektów współfinansowanych ze środków UE, co sprzyjało zwiększaniu popytu na przewozy towarów.

W analizowanym okresie nastąpił również silny wzrost finansowania nieruchomości poprzez leasing do 909 mln PLN (+26% r/r), których udział w strukturze rynku nieznacznie wzrósł (do 1,3%).

Rynek ubezpieczeń

Na koniec III kwartału 2017 roku zysk netto zakładów ubezpieczeń wzrósł o 63,0% r/r do 4,8 mld PLN. Sytuację sektora ubezpieczeń kształtowała poprawa rentowności ubezpieczeń komunikacyjnych, występowanie szkód masowych z tytułu gwałtownych zjawisk atmosferycznych, a także korzystna koniunktura na rynku giełdowym.

Zakłady ubezpieczeń odnotowały wzrost składki przypisanej brutto do 46,1 mld PLN (+12,7% r/r). Był to efekt wzrostu wartości składki przypisanej brutto w obu segmentach rynku (+20,4% w segmencie ubezpieczeń pozostałych osobowych i majątkowych oraz +4,5% w segmencie ubezpieczeń na życie). Jednocześnie wartość odszkodowań wypłaconych przez zakłady ubezpieczeń ogółem (28,6 mld PLN) była o 13,9% wyższa niż w analogicznym okresie 2016 roku. Wartość odszkodowań w segmencie ubezpieczeń pozostałych osobowych i majątkowych wzrosła o +16,5%, a w segmencie ubezpieczeń na życie o +11,7%.

Wzrost kosztów działalności ubezpieczeniowej (+2,4% r/r) był efektem wzrostu kosztów w segmencie ubezpieczeń pozostałych osobowych i majątkowych (+6,0% r/r) oraz spadku kosztów w sektorze ubezpieczeń na życie (-2,8% r/r).

W okresie 3 kwartałów 2017 roku suma bilansowa towarzystw ubezpieczeń ogółem wzrosła o 6,7%, do 197,5 mld PLN, co było efektem przyrostu aktywów towarzystw ubezpieczeń pozostałych osobowych i majątkowych o 11,2% oraz przyrostu aktywów towarzystw ubezpieczeń na życie o 3,2%.

Rynek faktoringu

W 2017 roku utrzymywał się wysoki popyt na usługi firm faktoringowych. Obroty 22 firm zrzeszonych w Polskim Związku Faktorów, kolejny rok z rzędu, wzrosły w dwucyfrowym tempie (+16,7% r/r wobec 20,9% r/r w 2016 roku) osiągając poziom 185 mld PLN.

Klienci firm faktoringowych korzystali przede wszystkim z faktoringu krajowego, który stanowił ok. 80% rynku. W 2017 roku popyt na faktoring krajowy wzrósł silniej niż na faktoring eksportowy, którego udział wyniósł ok. 20%.

Nadal utrzymał się marginalny udział faktoringu importowego w strukturze rynku (ok. 1,0%).

Udział faktoringu pełnego w strukturze obrotów faktoringowych kontynuował wzrost do ok. 55%, co wskazuje na rosnący apetyt firm faktoringowych na ryzyko w warunkach dobrej koniunktury gospodarczej oraz dobrej sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw.

Na wysokie tempo wzrostu rynku faktoringu wpłynęła m.in. rosnąca liczba klientów firm faktoringowych, która na koniec 2017 roku wyniosła ponad 9 tys. (8 tys. na koniec 2016 roku). Z usług faktoringowych najczęściej korzystały podmioty z branży spożywczej, chemicznej i metalowej.