Kapitały własne i ich rentowność

Kapitały własne Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA wzrosły o 11,3% w ujęciu rocznym, stanowiąc na koniec 2017 roku 12,2% pasywów.

Kapitały własne i łączny współczynnik kapitałowy Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA (w mln PLN)

 31.12.201731.12.2016Zmiana (w mln PLN)Zmiana(w %)
Kapitały własne, w tym:36 25632 5693 68711,3%
Kapitał zakładowy1 2501 25000,0%
Kapitał zapasowy27 37424 4912 88311,8%
Fundusz ogólnego ryzyka bankowego1 0701 07000,0%
Pozostałe kapitały rezerwowe3 6453 607381,1%
Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży272-347619x
Udział w innych dochodach całkowitychjednostki stowarzyszonej0-11x
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych-116-109-76,4%
Zyski i straty aktuarialne-9-101-10,0%
Różnice kursowe z przeliczeniajednostek zagranicznych-257-221-3616,3%
Niepodzielony wynik finansowy-66-19-473,5x
Wynik okresu bieżącego3 1042 8742308,0%
Udziały niekontrolujące-11-165-31,3%
Fundusze własne34 02630 8733 15310,2%
Łączny współczynnik kapitałowy17,37%15,81% 1,57 p.p.

ROE GK PKO Banku Polskiego SA

* stopa wolna od ryzyka liczona jako średnia roczna z rentowności 10 letnich obligacji Skarbu Państwa.

Wzmocnienie bazy kapitałowej (wzrost średnich kapitałów o 8,9% r/r), wynikające z konieczności spełnienia zaleceń KNF i wymogów regulacyjnych, przy dynamice wyniku finansowego na poziomie 8,0% r/r przełożyły się na nieznaczny spadek wskaźnika rentowności kapitałów (ROE) do poziomu 9,0 p.p.

Łączna wartość buforów i domiarów kapitałowych obowiązująca Grupę Kapitałową wg stanu na 31 grudnia 2017 roku wynosiła 2,61% łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko obliczonej zgodnie z rozporządzeniem CRR. Analogiczna wartość na 31 grudnia 2016 roku wynosiła 2,79%.

Grupa Kapitałowa utrzymała w 2017 roku i w 2016 roku bezpieczną bazę kapitałową, powyżej limitów nadzorczych i regulacyjnych.

Fundusze własne dla potrzeb adekwatności kapitałowej

Poziom adekwatności kapitałowej Grupy Kapitałowej w 2017 roku utrzymywał się na bezpiecznym poziomie, istotnie powyżej limitów nadzorczych.

Wzrost kapitału Tier I przed korektami regulacyjnymi i pomniejszeniami pomiędzy 31 grudnia 2017 roku a 31 grudnia 2016 roku wynikał:

  • z podjętej 22 czerwca 2017 roku przez Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku decyzji o dokonaniu podziału zysku Banku za rok 2016 na kapitały zapasowy i rezerwowy bez przeznaczania kwot na wypłatę dywidendy. Wzrost wartości funduszy własnych z tego tytułu wyniósł 1 299 miliona PLN, natomiast pozostała część zysku za rok 2016 (1 589 milionów PLN) była uwzględniona już w funduszach własnych na 31 grudnia 2016 roku w związku z uzyskaniem przez Bank odpowiednich zgód KNF na zaliczenie do kapitału podstawowego Tier I zysku netto Banku osiągniętego za 3 kwartały 2016 roku, po pomniejszeniu o przewidywane obciążenia,
  • z uzyskanej przez Bank, 21 września 2017 roku zgody KNF na zaliczenie do kapitału podstawowego Tier 1 zysku netto PKO Banku Polskiego SA za pierwsze półrocze 2017 roku po pomniejszeniu o przewidywane obciążenia (w kwocie 1 118 milionów PLN),
  • z uzyskanej przez Bank, 15 grudnia 2017 roku, zgody KNF na zaliczenie do kapitału podstawowego Tier 1 zysku netto PKO Banku Polskiego SA za trzeci kwartał 2017 roku po pomniejszeniu o przewidywane obciążenia (w kwocie 704 miliony PLN),

Na zmiany w kapitale Tier 2 pomiędzy 31 grudnia 2017 roku a 31 grudnia 2016 roku wpłynęły następujące wydarzenia:

Bank, po uzyskaniu odpowiednich zgód KNF, wykonał opcję call obligacji podporządkowanych w kwocie 1 600 milionów PLN oraz dokonał wcześniejszej spłaty pożyczki podporządkowanej o wartości 224 miliony CHF (równowartość 884 milionów PLN). Oba te instrumenty były na 31 grudnia 2016 roku zaliczone do kapitału Tier 2. Od momentu uzyskania przedmiotowych zgód nie są ujmowane w funduszach własnych Banku.

Bank uzyskał zgodę KNF na zaliczenie do funduszy własnych nowej emisji obligacji podporządkowanych Banku w kwocie 1 700 milionów PLN.  

Wymogi w zakresie funduszy własnych (Filar I)

Grupa Kapitałowa wylicza wymogi w zakresie funduszy własnych dla następujących rodzajów ryzyka:

Ryzyko kredytowemetodą standardową stosując następujące formuły w zakresie:
Ekspozycji bilansowych - iloczyn wartości bilansowej (uwzględniającej wartość korekt z tytułu szczególnego ryzyka kredytowego), wagi ryzyka przypisanej ekspozycji zgodnie z metodą standardową wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego oraz 8% (przy uwzględnieniu uznawalnych zabezpieczeń),
Udzielonych zobowiązań pozabilansowych – iloczyn wartości zobowiązania (uwzględniającej wartość korekt z tytułu szczególnego ryzyka kredytowego), wagi ryzyka produktu, wagi ryzyka przypisanej ekspozycji pozabilansowej zgodnie z metodą standardową wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego oraz 8% (przy uwzględnieniu uznawalnych zabezpieczeń),
Transakcji pozabilansowych (instrumentów pochodnych) – iloczyn wagi ryzyka przypisanej transakcji pozabilansowej zgodnie z metodą standardową wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego, ekwiwalentu bilansowego transakcji pozabilansowych oraz 8% (wartość ekwiwalentu bilansowego wyliczana jest zgodnie z metodą wyceny rynkowej).
Ryzyko operacyjne
  • zgodnie z podejściem AMA - w zakresie działalności prowadzonej przez Bank, z wyłączeniem oddziałów zagranicznych w Niemczech i Czechach, 
  • zgodnie z podejściem BIA - w zakresie działalności oddziałów zagranicznych w Niemczech i Czechach oraz w zakresie działalności spółek Grupy Kapitałowej objętych konsolidacją ostrożnościową.
Ryzyko rynkowe
  • ryzyka walutowego – wyliczanego metodą podstawową,
  • ryzyka cen towarów – wyliczanego metodą uproszczoną,
  • ryzyka instrumentów kapitałowych – wyliczanego metodą uproszczoną,
  • ryzyka szczególnego instrumentów dłużnych – wyliczanego metodą podstawową,
  • ryzyka ogólnego instrumentów dłużnych – wyliczanego zgodnie z podejściem opartym na duracji,
  • pozostałych rodzajów ryzyka, innych niż ryzyko delta (ryzyko non-delta) wyliczanych metodą scenariuszową w przypadku opcji, dla których Bank stosuje własne modele wyceny oraz metodą delta plus dla pozostałych opcji,
Pozostałe ryzyka
  • ryzyka rozliczenia i ryzyka dostawy – wyliczanego metodą określoną w Tytule V „Wymogi w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka rozliczenia” Rozporządzenia CRR,
  • ryzyka kredytowego kontrahenta – wyliczanego metodą określoną w Rozdziale 6 „Ryzyko kredytowe kontrahenta” Tytułu II „Wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka kredytowego” Rozporządzenia CRR,
  • ryzyka z tytułu korekty wyceny kredytowej - wyliczanego metodą określoną w Tytule VI „Wymogi w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka związanego z korektą wyceny kredytowej” Rozporządzenia CRR,
  • przekroczenia limitu dużych ekspozycji – wyliczanego metodą określoną w § 395-401 Rozporządzenia CRR,
  • dla ekspozycji wobec kontrahenta centralnego wyliczany jest wymóg z tytułu transakcji oraz wniesionych wkładów do funduszu kwalifikującego się kontrahenta centralnego na wypadek niewykonania zobowiązania

 31.12.201731.12.2016
Fundusze własne razem34 02630 873
Kapitał Tier I32 32628 350
Kapitał Tier I przed korektami regulacyjnymi i pomniejszeniami, w tym:35 27032 060
Kapitał zakładowy1 2501 250
Pozostałe kapitały rezerwowe30 89127 970
Fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej1 0701 070
Zyski zatrzymane2 0591 770
(-) Wartość firmy(1 160)(1 160)
(-) Inne wartości niematerialne(1 654)(1 821)
Skumulowane inne dochody całkowite(113)(709)
Aktywa z tytułu podatku odroczonego, które są uzależnione od przyszłej rentowności, ale nie pochodzą z różnic przejściowych-(1)
Korekty w kapitale podstawowym Tier I z tytułu filtrów ostrożnościowych5530
Inne korekty w okresie przejściowym w kapitale podstawowym Tier I(72)(49)
Kapitał Tier II1 7002 523
Instrumenty kapitałowe i pożyczki podporządkowane kwalifikujące się jako kapitał Tier II1 7002 523
Wymogi w zakresie funduszy własnych15 67015 626
Ryzyko kredytowe14 49914 271
Ryzyko operacyjne656657
Ryzyko rynkowe474651
Ryzyko korekty wyceny kredytowej4147
Łączny współczynnik kapitałowy17,37%15,81%
Współczynnik kapitału Tier 116,50%14,51%

Wskaźnik dźwigni przy zastosowaniu definicji przejściowej na 31 grudnia 2017 roku wyniósł 10,53% a na 31 grudnia 2016 – 9,62%.

Kapitał wewnętrzny (Filar II)

W 2017 roku Grupa Kapitałowa wyznacza kapitał wewnętrzny zgodnie z przepisami zewnętrznymi:

  • rozporządzeniem CRR,
  • ustawą Prawo bankowe,
  • rozporządzeniem Ministra Rozwoju i Finansów z 6 marca 2017 roku w sprawie systemu zarządzania ryzykiem isystemu kontroli wewnętrznej, polityki wynagrodzeń oraz szczegółowego sposobu szacowania kapitału wewnętrznego w bankach,
  • ustawą o nadzorze makroostrożnościowym,
  • oraz przepisami wewnętrznymi Banku i Grupy Kapitałowej.

Kapitał wewnętrzny to szacowana kwota kapitału, niezbędna do pokrycia wszystkich zidentyfikowanych, istotnych rodzajów ryzyka występujących w działalności Grupy Kapitałowej oraz wpływu zmian otoczenia gospodarczego, uwzględniająca przewidywany poziom ryzyka.

Celem szacowania kapitału wewnętrznego jest określenie minimalnego poziomu funduszy własnych zapewniającego bezpieczeństwo działalności przy uwzględnieniu zmian profilu i skali prowadzonej działalności oraz niekorzystnych warunków skrajnych.

Kapitał wewnętrzny na pokrycie poszczególnych rodzajów ryzyka jest ustalany zgodnie z metodami określonymi w przepisach wewnętrznych. W przypadku dokonywania szacunków kapitału wewnętrznego na podstawie modeli statystycznych, stosowany jest roczny horyzont prognozy oraz poziom ufności 99,9%. Łączny kapitał wewnętrzny Grupy Kapitałowej Banku stanowi sumę wysokości kapitału wewnętrznego niezbędnego do pokrycia wszystkich istotnych rodzajów ryzyka, na które Bank i Grupa Kapitałowa Banku są narażone, z uwzględnieniem podmiotów objętych konsolidacją ostrożnościową. Przyjmowany do kalkulacji kapitału wewnętrznego współczynnik korelacji pomiędzy poszczególnymi rodzajami ryzyka oraz poszczególnymi spółkami Grupy Kapitałowej wynosi 1.

W 2017 roku i w 2016 roku wysokość relacji funduszy własnych do kapitału wewnętrznego Grupy Kapitałowej utrzymywała się na poziomie, powyżej zarówno limitu ustawowego, jak i wewnętrznego Grupy Kapitałowej.

Ujawnienia (Filar III)

Grupa Kapitałowa ogłasza w cyklu rocznym informacje dotyczące w szczególności zarządzania ryzykiem oraz adekwatności kapitałowej zgodnie z: rozporządzeniem CRR i aktami wykonawczymi do CRR, Rekomendacją H, ustawą Prawo bankowe, ustawą o nadzorze makroostrożnościowym, rekomendacją M dotyczącą zarządzania ryzykiem operacyjnym w bankach, rekomendacją P dotyczącą ryzyka płynności wydanymi przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Szczegółowe informacje o zakresie ujawnianych informacji, sposobie ich weryfikacji oraz publikacji zawierają Zasady polityki informacyjnej PKO Banku Polskiego SA w zakresie adekwatności kapitałowej oraz innych informacji podlegających ogłaszaniu udostępnione na stronie internetowej Banku (www.pkobp.pl).