Inwestycyjne papiery wartościowe dostępne do sprzedaży

Zasady rachunkowości

Inwestycyjne papiery wartościowe dostępne do sprzedaży są to dłużne i kapitałowe papiery wartościowe, które zostały wyznaczone jako dostępne do sprzedaży.

W momencie początkowego ujęcia aktywa te wyceniane są w wartości godziwej powiększonej o bezpośrednie koszty transakcji, a następnie wyceniane są do wartości godziwej, a skutki zmiany wartości godziwej (z wyjątkiem odpisów z tytułu utraty wartości) rozpoznawane są w innych dochodach całkowitych aż do momentu wyłączenia składnika aktywów ze sprawozdania z sytuacji finansowej, kiedy skumulowany zysk/strata ujmowane są w rachunku zysków i strat w pozycji wynik na inwestycyjnych papierach wartościowych. Odsetki naliczone z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej od aktywów dostępnych do sprzedaży rozpoznawane są w wyniku odsetkowym.

Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości aktywów zakwalifikowanych do kategorii dostępnych do sprzedaży jest ujmowany w rachunku zysków i strat w pozycji wynik z tytułu odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości i rezerw, co skutkuje koniecznością wyksięgowania z innych dochodów całkowitych skumulowanych strat z wyceny, odniesionych uprzednio do tej pozycji oraz ujęcia ich w rachunku zysków i strat.

Jeśli w następnym okresie wartość godziwa instrumentów dłużnych wzrośnie, a wzrost ten może być obiektywnie łączony ze zdarzeniem następującym po ujęciu straty z tytułu utraty wartości w rachunku zysków i strat, to kwotę odwracanego odpisu ujmuje się w rachunku zysków i strat.

Odpisów z tytułu utraty wartości instrumentów kapitałowych nie odwraca się poprzez rachunek zysków i strat.

Szacunki i oceny

Odpisy z tytułu utraty wartości

Każdorazowo na koniec okresu sprawozdawczego Grupa Kapitałowa ocenia, czy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości składnika aktywów finansowych zakwalifikowanych do kategorii aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży. Jeżeli takie przesłanki istnieją, Grupa Kapitałowa ustala kwoty odpisów z tytułu utraty wartości.

Do obiektywnych przesłanek utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży Grupa Kapitałowa zalicza informacje o następujących zdarzeniach:

1) wystąpienie znaczących trudności finansowych emitenta,

2) niedotrzymanie postanowień umownych przez emitenta, np. niespłacenie odsetek lub kapitału albo zaleganie z ich spłatą,

3) przyznanie emitentowi, ze względów ekonomicznych lub prawnych związanych z jego trudnościami finansowymi, udogodnienia, które w innym przypadku nie zostałoby udzielone,

4) pogorszenie się w okresie utrzymywania zaangażowania sytuacji ekonomiczno-finansowej emitenta,

5) zaistnienie wysokiego prawdopodobieństwa upadłości lub restrukturyzacji emitenta,

6) wzrost, w okresie utrzymywania zaangażowania, ryzyka branży, w której działa emitent wyrażający się uznaniem branży przez Grupę Kapitałową za branżę podwyższonego ryzyka.

W pierwszej kolejności Grupa Kapitałowa ustala, czy nastąpiła utrata wartości aktywów na bazie analizy indywidualnej w odniesieniu do należności indywidualnie znaczących.

Jeżeli istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości aktywów finansowych zakwalifikowanych do kategorii dłużnych nieskarbowych instrumentów finansowych dostępnych do sprzedaży, kwotę odpisu aktualizującego stanowi różnica między wartością bilansową składnika aktywów, a bieżącą wartością przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowanych za pomocą pierwotnej efektywnej stopy procentowej.

Korekty CVA

Wartość godziwą papierów dłużnych dostępnych do sprzedaży nienotowanych na aktywnym rynku wyznacza się stosując modele wyceny bazujące na zdyskontowanych przepływach pieniężnych możliwych do otrzymania z danego instrumentu finansowego. Przy wycenie nienotowanych papierów dłużnych dostępnych do sprzedaży przyjmowane są również założenia dotyczące ryzyka kredytowego kontrahenta, które wpływają na wycenę instrumentów. Ryzyko kredytowe dla papierów wartościowych, dla których brak jest dostępnej wiarygodnej ceny rynkowej jest uwzględnione w marży, której metodyka wyceny jest spójna z kalkulacją spreadów kredytowych do wyznaczania korekt CVA.

Informacje finansowe

W pozycji obligacje skarbowe PLN ujmowane są obligacje Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej. Na 31 grudnia 2017 roku pozycja obligacje skarbowe walutowe obejmuje obligacje Skarbu Państwa Ukrainy.

Istotna transakcja

W 2016 roku Grupa Kapitałowa brała udział w transakcji przejęcia Visa Europe Limited przez Visa Inc. Ostateczne rozliczenie udziału Grupy Kapitałowej w transakcji obejmowało:

• kwotę 71 milionów EUR w gotówce, przekazaną na rachunek Grupy Kapitałowej 21 czerwca 2016 roku,
• otrzymane uprzywilejowane akcje Visa Inc. serii C w liczbie 25 612, których wartość na dzień nabycia została oszacowana w wysokości 21 milionów USD,
• należność z tytułu udziału w odroczonej płatności gotówkowej w wysokości 0,5435987989% kwoty 1 miliarda EUR, tj. kwoty przypadającej na wszystkich uczestników transakcji, płatnej w 3 rocznicę transakcji, z zastrzeżeniem ewentualnych korekt w przypadku zaistnienia sytuacji opisanych w warunkach transakcji; wartość wyżej wymienionej należności na 21 czerwca 2016 roku wynosiła 6,1 miliona EUR.

Łączna wartość rozpoznana w 2016 roku przez Grupę Kapitałową z tytułu rozliczenia wyżej wymienionej transakcji w rachunku zysków i strat (zysk przed opodatkowaniem) wyniosła 418 milionów PLN, w tym kwota rozliczona w innych całkowitych dochodach z tytułu wyceny akcji Visa Europe Limited wyniosła 337 milionów PLN.  

Otrzymane uprzywilejowane akcje Visa Inc. serii C będą konwertowane na akcje zwykłe Visa Inc., przy czym warunki transakcji przewidują stopniowe konwertowanie akcji. Konwersja wszystkich akcji uprzywilejowanych ma nastąpić najpóźniej w 2028 roku. Współczynnik konwersji przyznany w momencie rozliczenia transakcji i aktualny na 31 grudnia 2017 roku wynosi 13,952 i może ulegać zmniejszeniu w okresie do 2028 roku, co jest uzależnione od wystąpienia ewentualnych zobowiązań z tytułu postępowań sądowych dotyczących przejętej spółki Visa Europe Limited.

Akcje uprzywilejowane Visa Inc. zostały zaklasyfikowane do portfela papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży i wyceniane są według wartości godziwej w oparciu o cenę rynkową notowanych akcji zwykłych z uwzględnieniem dyskonta biorącego pod uwagę ograniczoną płynność akcji uprzywilejowanych oraz warunki konwersji zamiany akcji (korekty wynikające z postępowań sądowych).

Wartość godziwa akcji Visa Inc. posiadanych przez Grupę Kapitałową według stanu na 31 grudnia 2017 roku została oszacowana w wysokości 35 milionów USD (co stanowi równowartość 123 milionów PLN według kursu średniego NBP obowiązującego na koniec 2017 roku). Wartość godziwa wyżej wymienionych akcji na 31 grudnia 2016 roku wynosiła 22 miliony USD (co stanowiło 92 miliony PLN według kursu średniego NBP obowiązującego na koniec 2016 roku).